ELEMENTY I DETALE - BIBLIOGRAFIA

ŚREDNIOWIECZE

LITERATURA PODSTAWOWA

OGÓLNA

• Backsteintechnologien in Mittelalter und Neuzeit, hrsg.von Ernst Badstübner / Dirk Schumann, Berlin 2003 (Studien zur Backsteinarchitektur; Bd. 4).
• Binding, Günther: Architektonische Formenlehre, Darmstadt 1980.
• Binding, Günther: Was ist Gotik? Eine Analyse der gotischen Kirchen in Frankreich, England und Deutschland 1140-1350, Darmstadt 2000.
• Binding, Günther / Nussbaum, Norbert: Der mittelalterliche Baubetrieb nördlich der Alpen in zeitgenössischen Darstellungen, Darmstadt 1978.
• Brzostowska, Izabella: Detal architektoniczny wnętrza korpusu nawowego kościoła Świętojańskiego w Toruniu, [w:] Opus temporis. Toruńskiej katedry historia najnowsza. Prace konserwatorskie i restauratorskie w latach 2000-2013, red. naukowa Katarzyna Kluczwajd, ks. Marek Rumiński, Toruń 2013, s. 195-204.
• Jurkowlaniec, Tadeusz: Gotycka rzeźba architektoniczna w Prusach, Wrocław i.in. 1989.
• Koch, Wilfried: Style w architekturze, arcydzieła budownictwa europejskiego od antyku po czasy współczesne, Warszawa 1996.
• Mączyński, Zdzisław: Elementy i detale architektoniczne w rozwoju historycznym, Warszawa 1956.
• Pilecka, Elżbieta: Znaczenie badań nad średniowiecznym detalem architektonicznym dla praktyki konserwatorskiej, [w:] Praeteria posteritati. Studia z historii sztuki i kultury ofiarowane Maciejowi Kilarskiemu, red. Mariusz Mierzwiński, Malbork 2001, s. 349-358.
• Pilecka, Elżbieta: Zdefiniowany przedmiot bada naukowych a "ułomki" z przeszłości. Konceptualne ujęcia przemian detali architektonicznych w czasie i możliwości ich wykorzystania w badaniach oraz praktyce konserwatorskiej, [w:] Badania architektoniczne. Historia i perspektywy rozwoju, red. Marian Arszyński et al., Toruń 2015, s. 341-256
• Pospieszny, Kazimierz: Morfologia kościoła zamkowego w Malborku – studium detalu, [w:] Praeteria posteritati. Studia z historii sztuki i kultury ofiarowane Maciejowi Kilarskiemu, red. Mariusz Mierzwiński, Malbork 2001, s. 383-400.
• Viollet le Duc, Eugène: Dictionnaire raisonné de l’architecture française du XIe au XVIe Siècle, Paris 1854-1875, t. 1-10.

PODPORY

• Knoche, Monika-Marie: Das Pilzkapitel, [w:] Festschrift für Wolfgang Krönig. Aachener Kunstblatter, Bd. 41 / 1971.
• Meyer, Ruth: Frühmittelalterliche Kapitelle und Kämpfer in Deutschland. Typus - Technik – Stil, Berlin 1997.
• Scriba, W.: Basis, [hasło:] RDK, Bd. 1, 1937, Sp. 1492-1506.
• Weigert, Hans: Blattkapitell, [hasło:] Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte, Bd. II, 1948, Sp. 855-867.
• Weigert, Hans: Das Kapitel in der deutschen Baukunst des Mittelalters, Zeitschrift für Kunstgeschichte 5, 1936, s. 7-46, 103-124.

MASWERKI

• Behling, Lottlisa: Gestalt und Geschichte des Masswerks, Halle (Saale) 1944.
• Guzicki, Wojciech: Geometria maswerków gotyckich, Kraków 2011.
• Haas, Walter: Fenster, [hasło:] Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte Bd. 7, 1981, szp. 1286-1304, 1314, 1444.
• Koblers, Friedrich: Fensterrose, [hasło:] Reallexikon zur deutschen Kunstgeschichte, Bd. 8, 1982, szp. 65-204.
• Węcławowicz, Tomasz / Pietrzykówna, Małgorzata: Maswerki w kościołach Małopolski, Rocznik Krakowski, t. 55, 1989, s. 45-74.
• Kayser, Christian: Die Baukonstruktion gotischer Fenstermaßwerke in Mitteleuropa, Petersberg 2012.

SKLEPIENIA

• Babicka, M.: Sklepienia kryształowe na Warmii i Mazurach, Rocznik Olsztyński, t. 4, 1961/1962, Olsztyn 1964, s. 9-52.
• Becker-Houslow, Steffani: Der Beitrag Englands zur Entstehung und Entwicklung figurierter Gewölbe im Deutschordensland Preussen, Eine Hinterfragung etablierter Thesen zur Herkunft von Stern- und Schirmgewölben in der Backsteinarchitektur im 14. Jahrhundert, Schwerin 1998.
• Brykowska, Maria: Sklepienia kryształowe, [w:] Późny gotyk, Warszawa 1965, s. 243-261.
• Clasen, Karl H.: Deutsche Gewolbe der Spatgotik, Berlin 1958.
• Frazik, Józef Tomasz: Sklepienia żebrowe w Polsce XV wieku, [w:]
• Sztuka i ideologia XV wieku, pod red. Piotra Skubiszewskiego, Warszawa 1978, s. 521-566.
• Frazik, Józef Tomasz: Zagadnienia sklepień o przęsłach trójpodporowych w architekturze średniowiecznej, Foliae historiae artium, t. 4, 1967, s. 5-91.
• Kutzner, Marian: recenzja: Karl H. Clasen, Deutsche Gewolbe der Spatgotik, Berlin 1958, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. 4, 1959.
• Mencl, Václav: České středověké klenby, Praha 1974.
• Pevsner, Nikolaus: recenzja: Karl H. Clasen, Deutsche Gewolbe der Spatgotik, Berlin 1958, The Art Bulletin 41, 1959, s. 333-336.
• Zlat, Mieczysław: Najstarsze sklepienia sieciowe w Polsce, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, t. 17, 1972, s. 3-19.

PORTALE

• Deimling, Barbara: Średniowieczny portal kościelny i jego znaczenie z punktu widzenia historii prawa, [w:] Sztuka romańska. Architektura, rzeźba, malarstwo, red. Rolf Toman, fot. Achim Bednorz, Köln 2000, s. 324-327.
• Kozaczewska-Golasz, Hanna: Ewolucja portali trzynastowiecznych w kościołach śląskich, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, R. 2005, z. 3-4, s. 174-193.
• Kozaczewska-Golasz, Hanna / Bernaś, Agnieszka: Portale czternastowieczne w kościołach śląskich, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, R. 2010, s. 53-74.
• Kozaczewska-Golasz, Hanna / Bernaś, Agnieszka: Portale czternastowieczne w kościołach śląskich, detale architektoniczne i rzeźbiarskie, Kwartalnik Architektury i Urbanistyki, R. 2010, s. 75-92.
• Tetzlaf Ingeborg, Romanische Portale in Frankreich, Köln 1977.

SZCZYTY

• Przymusiński, Ludwik: Rozwój szczytów w architekturze gotyckiej 1250-1450 na ziemi chełmińskiej i Pomorzu Gdańskim, Zeszyty Naukowe UAM, nr 62: 1966, Historia Sztuki, nr 4, s. 3-62.
• Przymusiński, Ludwik: Rozwój szczytów i elewacji w architekturze gotyckiej ziemi chełmińskiej i Pomorza Gdańskiego 1250-1450, Biuletyn Historii Sztuki, R. XXVI: 1964, nr 3, s. 211-225.

ŚREDNIOWIECZE

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

OGÓLNA

• Ching, Francis D. K.: Bildlexikon der Architektur, Frankfurt/New York 1996.
• Hamann, Richard: Deutsches Ornament. Auswahl nach Aufnahmen des Kunstgeschichtlichen Seminars, Marburg 1924.
• Hartel, August: Architektonische Details und Ornamente der kirchlichen Baukunst in den Stylarten des Mittelalters. Erste Serie 55 Tafeln, (Dritte Auflage) Berlin 1896.
• Jurkowlaniec, Tadeusz: Gmach pamięci. Z badań nad dekoracją rzeźbiarską prezbiterium katedry we Wrocławiu, Warszawa 2004.
• Lüpnitz, Maren: Dombaumeister und Domkapitel beim Bau des Kölner Domchores – eine bauarchäologische Spurensuche, [w:] Kirche als Baustelle. Große Sakralbauten des Mittelalters, hrsg. von Katja Schröck, Bruno Klein, Stefan Bürger, Köln – Weimar – Wien 2013, s. 285-298.

PODPORY

• Herrmann, Wolfgang: Abakus, [hasło:] Reallexikon zur Deutschen Kunstgeschichte, Bd. 1, 1937, Sp. 12-16.

MASWERKI

• Barbknecht, Monika: Die Fensterformen im rheinisch- spätromanischen Kirchenbau. Die Problematik ihrer Überlieferung unter bau- und restaurierungsgeschichtlichen Aspekten, Köln 1986.
• Behling, Lottlisa: Masswerk des weichen Stils. Ein Beitrag zur Datierung des Pelpiner Chorgestuhl, Pantheon 32, XVII, 1944, s. 63-68.
• Binding, Günther: Masswerk, Darmstadt 1989.
• Hart, Stephen: Medieval Church Window Tracery in England, Boydell & Brewer Ltd 2010.
• Helten, Leonhard: Mittelalterliches Maßwerk. Entstehung - Syntax – Topologie, Berlin 2005.
• Suckale, Robert: Thesen zum Bedeutungswandel der gotischen Fensterrose, w: Bauwerk und Bildwerk im Hochmittelalter anschauliche
• Beiträge zur Kultur- und Sozialgeschichte, hrsg. von Karl Clausberg [et al.], Giessen 1981, s. 259-294.

SKLEPIENIA

• Büchner, Joachim: Ast-, Laub- und Maßwerkgewölbe der endenden Spätgotik. Zum Verhältnis von Architektur, dekorativer Malerei und Bauplastik, w: Festschrift Karl Oettinger, Erlangen 1967, s. 265-302.
• Bürger, Stefan: Die Konstruktionen der Prager Gewölbefigurationen Peter Parlers und deren Potential für die mitteleuropäische Baukunst, w: Prag und die Grossen Kulturzentren Europas in der Zeit der Luxemburger (1310-1437), Praha 2008, s. 654-679.
• Nussbaum, Norbert / Lepsky, Sabine: Das Gotische Gewölbe. Eine Geschichte seiner Form und Konstruktion, München-Berlin 1999.
• Reinhardt, Hans: Die Entwicklung der gotischen Travee, w: Gedenkschrift für Ernst Gall, hsrg. von Margarete Kühn, Louis Grodecki, München 1965, s. 123-142.
• Zubrzycki-Sas, Jan Karol: Sklepienia polskie doby średniowiecza i odrodzenia, Lwów 1926.

PORTALE

• Müller, Hans: Portale. Die Entwicklung eines Bauelements von der Romanik bis zur Gegenwart, Leipzig 1976.

---

EPOKA NOWOŻYTNA

LITERATURA PODSTAWOWA

• Witruwiusz, O architekturze ksiąg dziesięć, Warszawa 1999 (lub inne wydanie w tłum. Kazimierza Kumanieckiego)
• Jacomo Barozzi Da Vignola, O pięciu porządkach w architekturze, Warszawa 1955
• Andrea Palladio, Cztery księgi o architekturze, Warszawa 1955
• James S. Ackerman, The Tuscan/Rustic Order: A Study in the Metaphorical Language of Architecture, “Journal of the Society of Architectural Historians”, 42 (1983), 1, s. 15-34
• Andrzej Betlej, Przykłady oddziaływania wzorów Giovanniego Battisty Montany i Bernardino Radiego w sztuce polskiej XVII i XVIII wieku, [w:] Barok i barokizacja, red. Katarzyna Brzezińska, Joanna Wolańska, Kraków 2007, s. 161-179
• Cammy Brothers, Michelangelo, Drawing, and the Invention of Architecture, New Haven – London 2008
• Kenneth J. Conant, The after-Life of Vitruvius in the Middle Ages, “Journal of the Society of Architectural Historians”, 27 (1968) 1, s. 33-38
• Michael J. Waters, A Renaissance without Order. Ornament, single-sheet Engravings, and the Mutability of Architectural Prints, “Journal of the Society of Architectural Historians” 71 (2011), 4, s. 488-523
• Unity and Discontinuity. Architectural Relations between the Southern and Northern Low Countries 1530 – 1700, “Architectura Moderna” t. 5, eds. Krista De Jonge, Konrad Ottenheym, Turnhout 2007
• Petra S. Zimmermann, Die Architectura von Hans Vredeman de Vries, Entwicklung der Renaissance–Architektur in Mitteleuropa, München – Berlin 2002
• Jerzy Kowalczyk, Sebastiano Serlio a sztuka polska. O roli włoskich traktatów architektonicznych w dobie nowożytnej, Wrocław 1973
• Ethan Matt Kavaler, Renaissance Gothic. Architecture and the Arts in Northern Europe 1470-1540, New Haven - London 2012
• Joseph Rykwert, The dancing column. On order in Architecture, Cambridge - London 1996

LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA

• Studia publikowane w: Paper Palaces. The Rise of the Renaissance Architectural Treatise, eds. Vaughan Hart, Peter Hicks, New Haven – London 1998
• Studia publikowane w: Les Traites d'Architecture de la Renaissance (De Architectura), red. Jean Guillaume, Paris 1988
• Studia publikowane w: L'Emploi des Ordres dans L'Architecture de la Renaissance (De Architectura), red. Jean Guillaume, Paris 1992
• Uwe Albrecht, Renaissance-Architektur des westlichen Ostseeraumes im Spiegel von Traktat und Musterbuch. Kalmar, Kronborg, Frederiksborg, [w:] The Problem of the Classical Ideal in the Art and Architecture of the Countries around the Baltic Sea, eds. Krista Kodres, Piret Lindpere, Eva Näripea, 2003, s. 13-31
• Richard J. Betts, Si Come Dico Vetruvio. Images of Antiquity in Early Renaissance Theory of Architecture, [w:] Antiquity and its Interpreters, eds. Alina Payne, Ann Kuttner, Rebekah Smick, Cambridge 2000, s. 244-257
• Krista de Jonge, Import, Invention, Assimilation. The Contribution of Italian Artists to Renaissance Architecture in the Southern Low Countries, [w:] Architects without Borders. Migration of Architects and Architectural Ideas in Europe 1400-1700, ed. K. Ottenheym, Mantova 2014, p. 47-59
• Krista de Jonge, Columns and Pillars, antique and Modern. Notes on Netherlandish Formal Inventions of the Early sixteenth Century, [w:] Reibungspunkte. Ordnung und Umbruch in Architektur und Kunst, Festschrifte für Hubertus Günther, Hg. H. Hubach u. a., Petersberg 2008, s. 41-48
• Christiane Denker Nesselrath, Die Säulenordnungen bei Bramante, Wörms 1990
• Alina A. Payne, The Architectural Treatise in the Italian Renaissance. Architectural Invention, Ornament and Literary Culture, Cambridge 1999
• Hugh Plommer, Vitruvius and the Origin of Caryatids, “The Journal of Hellenic Studies”, 99 (1979), s. 97-102
• Ingrid D. Rowland, Raphael, Angelo Colocci, and the Genesis of the Architectural Orders, The Art Bulletin, 76 (1994), 1, s. 81-104
• Lucia A. Ciapponi, Fra Giocondo da Verona and His Edition of Vitruvius, Journal of the Warburg and Courtauld Institutes, 47 (1984), s. 72-90
• Ann C. Huppert, Becoming an Architect in Renaissance Italy. Art, Science, and the Career of Baldassarre Peruzzi, New Haven – London 2015

• « poprz.
• nast. »